TODAP’tan Duyurular: Sincan Çocuk Hapishanesi’nde Yaşananlar Üzerine Kamuoyu Açıklaması ve VI. Eleştirel Psikoloji Sempozyumu Kitapçığı
TODAP
Toplumsal
Dayanışma İçin Psikologlar Derneği (TODAP) olarak
21 Aralık 2018 tarihinde Sincan Çocuk Hapishanesi’nde yaşanan
olaylara ilişkin görüşlerimizi kamuoyuyla paylaşıyoruz:
21 Aralık 2018 tarihinde Sincan Çocuk Hapishanesi’nde yaşanan
olaylara ilişkin görüşlerimizi kamuoyuyla paylaşıyoruz:
Türkiye’de; Ankara, İstanbul, İzmir, Hatay, Tarsus, Diyarbakır
ve Kayseri olmak üzere toplamda yedi kapalı çocuk hapishanesi bulunuyor. 2017
yılında yayınlanan verilere göre bu hapishanelerde yaklaşık 2 bin 800 çocuk
tutuluyor. Çocukların herhangi bir davranışının “suç” olarak tanımlanması ve
bunun sonucunda ailelerinden, sevdiklerinden, okullarından uzak “ıslah”
edilmeye çalışılıyor olmaları çocuğun hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı
açısından kabul edilemez. Kapatma uygulamasının kendisi bile çocuklara yönelik
başlı başına bir hak ihlaliyken, bir de bu çocuklar her gün şiddete, tacize,
hakarete maruz kaldıklarını beyan ediyor. Çocuklar sadece özgürlükten mahrum
bırakılarak cezalandırılmıyor, hapishanelerin iç işleyişindeki resmi ya da
gayrı-resmi mekanizmalar ile cezaları katmerleniyor. Örneğin yeşilçam
filmlerinde kaldığını düşündüğümüz “koğuş ağalığı” sistemi “mümessillik” adı
altında çocuk hapishaneleri başta olmak üzere birçok hapishanede devam ediyor.
Bu mümessiller bizzat idare tarafından destekleniyor ve bulundukları koğuşlarda
çeteleşme ve idare desteği yoluyla diğer çocuklara yönelik zorbalığın başını
çekiyor.
Özellikle çocuk hapishanelerinde çok yaygın bir şekilde
rastlanan taciz ve tecavüz olayları da yine kapatılan çocuğun cezasının bir
parçası oluyor. Bu çocuklar yalnız hissediyor, bugüne ve geleceğe ilişkin
kaygıları artıyor ve tüm bunların sonunda intihara sürükleniyor. Yaşamlarının
en dinamik, en üretken dönemlerini hapishanede geçirmek zorunda kalan bu
çocuklar için hapishaneden girdikleri gibi çıkmak mümkün olmuyor. Yoğun olarak
deneyimledikleri olumsuz duygular ile baş edemeyen çocuk, hapishanede öğrendiği
pek çok yeni suç tipine başvurarak dışarıda hayatta kalmaya çalışıyor ve bu
sarmal sürekli tekrarlanıyor. Yapılan araştırmalar bir kez tutuklanan
çocukların çok yüksek oranlarda yeniden tutuklanma riskiyle karşı karşıya
olduğunu gösteriyor. Hapishane sisteminin çocukları suçtan uzaklaştırmadığı
aksine yeni suçlar öğreterek, suç işleme ihtimallerini arttırdığı görüşü
bilimsel verilerle destekleniyor.
Son zamanlarda yine Sincan hapishanesi örneğinde olduğu gibi,
çocukların yaşamak zorunda bırakıldıkları alanlarda darp, küfür, hakaretten
bahsediliyor. Aileler aracılığıyla hapishanedeki gergin ortamı haber alarak
çocuklarla görüşmek isteyen avukatların talepleri reddediliyor, cezaevi idaresi
konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçınıyor. Sabah saatlerinde yapılan
görüşmeler sonucu 6 çocuk ve 14 gardiyanın karıştığı bir olay yaşandığı, 6
çocuk ve 2 gardiyanın yaralandığı ortaya çıkıyor. Hapishane yönetimi çocuklar
için “sadece ayaktan tedavi edilecek şekilde yaralandılar” gibi sorumluluktan
uzak açıklamalar yapıyor. Bizler psikologlar olarak biliyoruz ki; hiçbir çocuk,
yasanın suç olarak kabul ettiği herhangi bir durumu, olayı, davranışı ortaya
çıkarmakla suçlanamaz ve cezalandırılamaz.
Çocukların koşulları, aile içi dinamikleri, sosyal ve çevresel
etkenleri çocuğa ve evrensel çocuk haklarına uygun biçimde düzenlenmezse;
çocuğun ekonomik kaynaklara ulaşımı; çocuğun sağlık, barınma, eğitim gibi
ihtiyaçları göz önünde bulundurarak planlanmazsa;
yaşadıkları hayatla ilgili katılım, söz söyleme hakları tanınmazsa çocuğun
yaşayacağı ve doğallığında yaşatacağı sıkıntıların azalmayacağını aksine
artacağını biliyoruz ve çocuk hapishanelerinin
bunun için bir çözüm olamayacağının tekrar altını çiziyoruz. Pozantı, Şakran,
Sincan… Hapishanelerin sistematik olarak çocuk istismarına neden olduğunun
göstergesi olarak toplumsal hafızamızda yer ediniyor. Daha fazla çocuğun bu
döngüde kaybolup gitmemesi için çocuk hapishanelerinin derhal kapatılması
gerektiğini psikologlar olarak bir kez daha dile getiriyoruz.
ÇOCUK HAPİSHANELERİ
KAPATILSIN!
VI. Eleştirel Psikoloji Sempozyumu’nun
Bildiri Özetleri ve Program Kitapçığı’na
çevrimiçi olarak ulaşmak için
bu bağlantıyı kullanabilirsiniz:
https://goo.gl/Aqi4G8
Bildiri Özetleri ve Program Kitapçığı’na
çevrimiçi olarak ulaşmak için
bu bağlantıyı kullanabilirsiniz:
https://goo.gl/Aqi4G8